Czy z terapii konopnej powinni korzystać pacjenci okulistyczni? Szczególnie palącą kwestią wydaje się zastosowanie medycznej marihuany na jaskrę. Naukowcy już zajmują się tym tematem, a my przedstawiamy ich najważniejsze ustalenia.
Medyczna marihuana na jaskrę. Aktualne ustalenia
Jaskra to poważna choroba oczu, która nieleczona może prowadzić do trwałej utraty wzroku. Dlatego też poszukiwania skutecznej metody leczenia stało się istotnym problemem. Można się zastanawiać, czy w tym przypadku zastosowanie będzie miała terapia konopna, która przecież sprawdza się w tylu innych przypadkach. Czy wiadomo, jaki wpływ wykazuje medyczna marihuana na jaskrę?
Badania dotyczące wpływu medycznej marihuany na jaskrę
Już od kilku lat medyczna marihuana jest przedmiotem badań jako alternatywnej metody leczenia jaskry. Składniki aktywne, takie jak THC, mogą przyczyniać się do obniżenia ciśnienia wewnątrzgałkowego, co jest kluczowe dla kontrolowania postępu choroby. Potwierdziły to badania, które przeprowadzono na myszach. Jednocześnie odkryto, że CBD działa antagonistycznie, blokując obniżanie ciśnienia w oku przez THC.
Trzeba jednak ponownie podkreślić, że badanie zostało przeprowadzone na zwierzętach. Zatem nie wiemy, jak u ludzi działa medyczna marihuana na jaskrę. Dało to jednak przestrzeń do dalszych, bardziej wnikliwych badań.
Sprawdzono również wpływ CBD zawartej w medycznej marihuanie na jaskrę. Według dostępnych informacji kannabidiol może działać neuroprotekcyjnie, a także zmniejszać stres oksydacyjny oraz apoptozę (degradację własnych komórek, która zachodzi w organizmie wielokomórkowym).
Czy można stosować medyczną marihuaną na jaskrę?
Warto zatem udzielić ostatecznej odpowiedzi na pytanie, czy można stosować medyczną marihuanę na jaskrę? Według obecnego stanu wiedzy nie jest to zalecane. Publikacje podkreślają nawet, że w niektórych przypadkach może przyspieszyć proces utraty wzroku, prowadząc do całkowitej ślepoty.
Trzeba przy tym podkreślić, że rozwój badań nad zastosowaniem medycznej marihuany w leczeniu jaskry jest obiecujący, jednak nadal konieczne są dalsze, dogłębne prace, aby w pełni zrozumieć potencjał tej metody. Nowe odkrycia dotyczące kannabinoidów i ich wpływu na zdrowie oczu mogą otworzyć drogę do nowych, bardziej skutecznych terapii.
Jaskra – jaki jest mechanizm tej choroby?
Jaskra jest poważną chorobą oczu, charakteryzującą się głównie zwiększonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym, które może prowadzić do uszkodzenia nerwu wzrokowego i w konsekwencji do utraty wzroku. To postępujące schorzenie najczęściej rozwija się niezauważalnie, bez wyraźnych objawów w początkowych fazach, co utrudnia wczesne wykrycie, o ile nie przeprowadza się regularnych badań okulistycznych.
Jaskra jest uważana za jedną z głównych przyczyn nieodwracalnej ślepoty na świecie, zwłaszcza wśród osób starszych. Szacuje się, że do 2040 roku liczba chorych wyniesie 111,8 miliona !
Mechanizm powstawania tej choroby wiąże się z nieprawidłowym odpływem cieczy wodnistej, co skutkuje jej nagromadzeniem i wzrostem ciśnienia wewnątrz oka. Może powodować to uszkodzenia włókien nerwów wzrokowych, prowadząc do stopniowego pogarszania się pola widzenia. Istnieją różne formy jaskry, w tym jaskra otwartego i zamkniętego kąta, a metody leczenia zależą od typu i zaawansowania choroby.
Główne typy jaskry
Jaskra otwartego kąta i jaskra zamkniętego kąta to dwa główne typy jaskry, różniące się mechanizmem powstawania i przebiegiem choroby:
- jaskra otwartego kąta, najczęstsza forma jaskry, charakteryzuje się stopniowym i niezauważalnym wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego, co prowadzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego i zmniejszenia pola widzenia. W tej formie kąt przesączania między rogówką a tęczówką pozostaje otwarty, ale przepływ płynu wodnistego jest utrudniony;
- jaskra zamkniętego kąta charakteryzuje się nagłym, ostrym zamknięciem kąta przesączania, co prowadzi do szybkiego wzrostu ciśnienia wewnątrz oka i jest stanem wymagającym natychmiastowej interwencji medycznej. Objawy mogą obejmować silny ból oka, zaczerwienienie, zmniejszoną ostrość wzroku, a nawet nudności i wymioty. Przyczyną zamknięcia kąta może być przesunięcie tęczówki w kierunku rogówki, co blokuje odpływ płynu wodnistego.
Zarówno w leczeniu jaskry otwartego, jak i zamkniętego kąta, stosuje się terapie mające na celu obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, jednak metody leczenia różnią się w zależności od typu jaskry i stopnia zaawansowania choroby.
Standardowe metody leczenia jaskry
Medyczna marihuana na jaskrę nie znajduje się wśród zalecanych metod terapeutyczny. Z chorobą lekarze radzą sobie innymi metodami. Koncentrują się one na zmniejszeniu ciśnienia wewnątrzgałkowego, co może spowolnić lub zatrzymać postęp choroby, ale nie jest w stanie odwrócić już istniejących uszkodzeń.
- Pierwszym krokiem zazwyczaj jest farmakoterapia z użyciem kropli do oczu. Mogą redukować produkcję cieczy wodnistej w oku lub ułatwiać jego odpływ, co prowadzi do obniżenia ciśnienia wewnątrz gałki ocznej. Jeśli leczenie farmakologiczne nie przynosi oczekiwanych rezultatów, rozważane mogą być metody laserowe lub operacyjne: trabekuloplastyka laserowa to popularna metoda leczenia jaskry otwartego kąta, polegająca na zastosowaniu lasera do poprawy odpływu płynu wodnistego z oka;
- w przypadku jaskry zamkniętego kąta irydotomia laserowa pozwala stworzyć otwór w tęczówce, ułatwiając płynowi wodnistemu dostęp do kąta przesączania.
Operacje są zarezerwowane dla zaawansowanych przypadków lub gdy inne metody leczenia zawiodły. Te procedury mają na celu stworzenie nowych dróg odpływu dla cieczy wodnistej, obniżając tym samym ciśnienie w oku. Wybór metody leczenia jest indywidualny i zależy od typu jaskry, stopnia zaawansowania choroby oraz od reakcji pacjenta na wcześniejsze formy leczenia. Ważne jest regularne monitorowanie stanu chorego, aby dostosować terapię do zmieniających się potrzeb.
Medyczna marihuana na jaskrę. Co trzeba zapamiętać?
Warto podkreślić, że pozytywne działanie medycznej marihuany na jaskrę nie zostało potwierdzone ponad wszelką wątpliwość. Dopóki naukowcy nie dowiodą, że terapia konopna przynosi prawdziwą ulgę pacjentom okulistycznym, należy stosować dostępne metody leczenia. Oczywiście jeżeli lekarz uzna za stosowne, warto ją rozważyć jako terapię wspomagającą. Na pewno nie można bagatelizować tej choroby, która w skrajnych przypadkach grozi całkowitą ślepotą.
Bibliografia:
- Miller, L. Daily, E. Leishman, H. Bradshaw, A. Straiker, Δ9-Tetrahydrocannabinol and Cannabidiol Differentially Regulate Intraocular Pressure [w:] „Investigative Ophthalmology & Visual Science” December 2018, Vol.59, 5904-5911. (dostęp online https://doi.org/10.1167/iovs.18-24838)
- E.B. Dreyer, A proposed role for excitotoxicity in glaucoma, „Journal of Glaucoma” 1998;7.62-67
- Tłustochowicz, Kannabinoidy w okulistyce [w:] „Konopie i medyczne zastosowanie kannabinoidów – praktyczne rekomendacje”, red. A. Klimkiewicz, Warszawa 2022, 225-231
- Allison, D. Patel, O. Alabi, Epidemiology of Glaucoma: The Past, Present, and Predictions for the Future, „Cureus” 2020 Nov 24;12(11):e11686. doi: 10.7759/cureus.11686 (dostęp online https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33391921/)
