Rodzaje marihuany – kompendium. Czym się różnią odmiany marihuany medycznej od innych? Poznaj budowę konopi

Konopie, a konkretnie Cannabis sativa, to rośliny, które od tysiącleci towarzyszą człowiekowi. Przez jednych uważane za święte, przez innych – użyteczne, a wśród niektórych budzące grozę i niepewność. Skąd tak różne poglądy i opinie na temat jednej rośliny? Jakie są rodzaje marihuany?

Przez wieki konopie indyjskie odgrywały istotną rolę w religii, ziołolecznictwie, przemyśle i kulturze człowieka. Za sprawą popkultury w społeczeństwie na przełomie ostatnich kilkudziesięciu lat powstało wiele mitów i legend na ich temat. Oto co wiemy o rodzajach konopi.

Rodzaje marihuany, czyli konopi indyjskich

Konopie należą do jednorocznych roślin trawiastych rzędu różowców (Rosales), rodziny konopiowatych (Cannabaceae), a ściślej do gatunku Cannabis sativa L, czyli konopi siewnych. Są to rośliny jedno- lub dwupienne, co oznacza, że niektóre gatunki są rozdzielnopłciowe – na różnych osobnikach występują żeńskie i męskie organy rozrodcze. To tzw. dymorfizm płciowy (Mediavilla i in. 1999, Struik i in. 2000, Grabowska i in. 2004, Remberg i in. 2009). Mogą być też jednopienne. W tym przypadku mamy do czynienia z występowaniem zarówno kwiatów męskich, jak i odrębnych kwiatów żeńskich na jednej roślinie (Jaranowska i in. 1962, Mediavilla i in. 1999 Grabowska i in. 2004, Faux A. M. 2014).

Jakie są odmiany marihuany?

Według botanicznego podziału wyróżniamy trzy rodzaje konopi. Ich podział opiera się na rejonie skąd pochodzą i na różnicach morfologicznych

Do gatunku konopi siewnej zalicza się kolejno 3 podgatunki:

• konopie indyjskie (Cannabis sativa indica Lam.), 
• konopie dzikie (Cannabis sativa ruderalis J.), 
• konopie siewne (Cannabis sativa sativa L.). 

Konopie indyjskie (Cannabis sativa indica)

To podgatunek, który oryginalnie występował na terenach Indii, Iranu i Afganistanu. Charakteryzuje się tym, że jest niższa i bardziej rozgałęziona niż jej siostra – konopia siewna.

Konopie indyjskie posiadają w swoim składzie THC – kannabinoid odpowiedzialny za działanie psychoaktywne. To właśnie jego obecność wpływa na pozytywne działanie w terapii wielu schorzeń. Uważa się, że właśnie dzięki zdolności THC do łączenia się z receptorami w naszym ciele występuje korzystny wpływ na zaburzenia snu, stany lękowe, ból. W Polsce hodowla konopi indyjskich jest zabroniona.

Konopie siewne (Cannabis sativa sativa)

Konopie siewne, inaczej nazywane włóknistymi, to podgatunek niezawierający właściwości psychoaktywnych. Zawartość THC (tetrahydrokannabidiolu) jest śladowa, nie przekracza 0,2%. Nie daje ona silnego stanu euforii i zmiany percepcji (potocznie stan ten nazywany jest „hajem”). Zawiera natomiast inną substancję chemiczną również należącą do rodziny kannabinoidów, która posiada szereg prozdrowotnych właściwości. To właśnie z konopi siewnych wytwarza się olej konopny.

Konopie włókniste powszechnie stosowane są w przemyśle kosmetycznym (kremach, szamponach, balsamach do ciała). Ich nasiona, podobnie jak nasiona chia, goi czy siemienia lnianego, mają całą gamę składników mineralnych, kwasów tłuszczowych, są źródłem błonnika i – co ciekawe – zawierają wszystkie potrzebne nam aminokwasy egzogenne (takie, których organizm nie jest w stanie sam wyprodukować – dostarczamy je z pokarmem). Dlatego nazywane są „Super Foods”. Olej konopny może być również zdrową alternatywą w kuchni, zastępując klasyczne oleje roślinne lub z oliwek.

Uprawa konopi włóknistych jest legalna. Ze względu na fakt, że nie jest wymagającą rośliną, znalazła szerokie zastosowanie.

Jak odróżnić konopie siewne od indyjskich? Różnią się wysokością – konopie siewne osiągają ponad dwa metry, a ponadto nie są tak rozłożyste.

Konopie dzikie (Cannabis sativa Ruderalis)

To trzeci podgatunek konopi, który wywodzi się z Azji Mniejszej. Są mniejsze, karłowate, podobnie jak konopie włókniste praktycznie nie zawierają THC, dlatego nie mają działania psychoaktywnego. Przez wielu botaników uważane są za chwasty.

Jak wyglądają konopie? Budowa

Konopie to rośliny jednołodygowe, wyglądem trochę przypominają krzaki. Tak jak pisałam wcześniej, mogą być rodzaju męskiego – te zwane są płaskoniami. Żeńskie nazywane są głowaczami lub konopiami obojnaczymi.

Konopie produkują liczne substancje chemiczne, dzięki którym mają swoje terapeutyczne właściwości. Kannabinoidy to grupa zawierająca ponad 500 substancji chemicznych!

Osobniki żeńskie posiadają kwiatostany, które pokryte są włoskami gruczołowymi (trichomonami). To właśnie tam produkowane są kannabinoidy. Fitokanabinoidy i terpeny produkowane i wydzielane są przez gruczoły naskórka liści (epidermy) oraz podsadce, która otacza kwiatostany żeńskie.

Należy podkreślić, że tylko z żeńskich kwiatostanów powstaje marihuana. 

Gatunki marihuany i ich działanie

Powszechne krąży opinia o podziale na dwa podgatunki konopi siewnych – „indica” i „sativa”, który odzwierciedla różnice w działaniu powstałego z nich suszu. W różnych pseudofachowych źródłach możemy wyczytać o kojącym wpływie ,,indica’’ i pobudzająco-energetyzującym „sativy”. Nic bardziej mylnego!

Dr Ethan Russo, neurolog, ceniony specjalista w temacie terapii medyczną marihuaną, w artykule z 2016 zakwestionował ten podział.

„To, jak na obecnym rynku wykorzystuje się łatki „indica” i „sativa” w opisywaniu szczepów, zahacza o nonsens. Działanie kliniczne danej odmiany kwiatu konopi nie ma nic wspólnego z tym, czy roślina jest wysoka i wątła, czy krępa i krzaczasta — albo czy ma bardziej wąskie, czy szerokie liście” – pisze dr Russo. (Russo, E. B. 2016).

Ponadto uważa się, że nie ma dowodów naukowych na tak prostolinijną klasyfikację. Przez tysiące lat uprawy dochodziło do zmiany w genotypie (genotyp to zespół wszystkich genów danego osobnika, który warunkuje jego właściwości dziedziczne) tych roślin i nie istnieją już okazy zachowujące czystość i jednorodność gatunkową. Szacuje się, że obecnie występuje ponad 700 odmian charakteryzujących się różną zawartością kannabinoidów. To właśnie kompozycja, stężenie i stosunek kannabinoidów odpowiadają za określone efekty terapeutyczne, czyli tak zwany profil kannabinoidowy.

W przypadku medycznej marihuany na rynku występuje kilka produktów, które różnią się właśnie profilem kannabinoidowym i terpenowym. Terpeny to kolejna grupa substancji wydzielanych przez włoski gruczołowe. Powszechnie występują w różnych roślinach, są używane są do aromaterapii, produkcji zapachów i kosmetyków. W zależności od zawartości THC i innych kannabinoidów mamy do czynienia z innym efektem terapeutycznym medycznej marihuany. (więcej informacji w artykule: „wpływ marihuany na organizm”)

Jaka jest legalna medyczna marihuana?

Medyczna marihuana produkowana jest podobnie jak inne leki przepisywane na receptę. Za jej jakość odpowiadają wysokie normy czystości mikrobiologicznej i bezpieczeństwa. Susz nie posiada żadnych zanieczyszczeń innymi substancjami. Ponadto – dzięki ścisłej kontroli – znana jest zawartość i proporcje pomiędzy wszystkimi substancjami, co pozwala na dobór odpowiedniej, bezpiecznej dla pacjenta terapii. 

W marihuanie medycznej profil kannabinoidowy jest ściśle znany. Do użytku trafia susz, w którym dokładnie zbadany jest stosunek THC i drugiego wiodącego kannabinoidu. W przypadku przekroczenia dopuszczonej normy odchylenia od danej wartości (sięgającej tylko kilku procent) taki produkt nie może być uznany jako surowiec farmaceutyczny.

Tylko produkt przepisany przez lekarza i zakupiony w aptece, posiadający certyfikaty jakości, jest bezpieczny. Tylko odpowiednio dobrany preparat, dostosowany do profilu twojej dolegliwości, jest w stanie pozytywnie wpłynąć na leczenie danej choroby.

Piśmiennictwo:

1. Turner, C. E., Elsohly, M. A., & Boeren, E. G. (1980). Constituents of Cannabis sativa L. XVII. A Review of the Natural Constituents. Journal of Natural Products, 43(2), 169–234. doi:10.1021/np50008a001
2. Piomelli, D., & Russo, E. B. (2016). The Cannabis sativa Versus Cannabis indica Debate: An Interview with Ethan Russo, MD. Cannabis and Cannabinoid Research, 1(1), 44–46. doi:10.1089/can.2015.29003.ebr
3. Van Bakel, H., Stout, J. M., Cote, A. G., Tallon, C. M., Sharpe, A. G., Hughes, T. R., & Page, J. E. (2011). The draft genome and transcriptome of Cannabis sativa. Genome Biology, 12(10), R102. doi:10.1186/gb-2011-12-10-r102
4. de Meijer EP, Bagatta M, Carboni A, Crucitti P, Moliterni VM, Ranalli P, Mandolino G. 2003. The inheritance of chemical phenotype in Cannabis sativa L. Genetics 163: 335–346.
5. Devinsky O, Cilio MR, Cross H, Fernandez-Ruiz J, French J, Hill C, Katz R, Di Marzo V, Jutras-Aswad D, Notcutt WG, et al. 2014. Cannabidiol: pharmacology and potential therapeutic role in epilepsy and other neuropsychiatric disorders. Epilepsia 55: 791–802. 10.1111/epi.12631
6. Elsohly MA, Slade D. 2005. Chemical constituents of marijuana: the complex mixture of natural cannabinoids. Life Sci 78: 539–548. 10.1016/j.lfs.2005.09.011
7. Harris RS. 2007. “Improved pairwise alignment of genomic DNA.” PhD thesis, The Pennsylvania State University, University Park
8. Sirikantaramas S, Morimoto S, Shoyama Y, Ishikawa Y, Wada Y, Shoyama Y, Taura F. 2004. The gene controlling marijuana psychoactivity: molecular cloning and heterologous expression of Δ¹-tetrahydrocannabinolic acid synthase from Cannabis sativa L. J Biol Chem 279: 39767–39774. 10.1074/jbc.M403693200
9. Potter, D. J. (2013). A review of the cultivation and processing of cannabis (Cannabis sativaL.) for production of prescription medicines in the UK. Drug Testing and Analysis, 6(1-2), 31–38. doi:10.1002/dta.1531
10. EUROPAM 2008. Guidelines for Good Wild crafting Practice (GWP) of Medicinal and Aromatic Plants. Available at: bpa.peru-v.com/documentos/ Europam_GWP_Medicinal_Aromatic.pdf [03 September 2013].
11.  S. Chandra, H. Lata, I.A. Khan, M.A. ElSohly. Propagation of elite cannabis sativa for the production of Δ9-Tetrahydrocannabinol (THC) using biotechnological tools, in Medicinal Plant Biotechnology, Ed: R. Arora, CABI-UK 2010, pp. 98–114.
12.  United Nations Office on Drugs and Crime. World Drug Report 2008. Section 1.4: Cannabis Market, United Nations Publications, New York. Available at: http://www.unodc.org/unodc/data-and-analysis/WDR2008.html [20 June 2013].
13.  T. Leggett. A review of the world cannabis situation. Bull. Narc. 2006, 58, 1.
14.  United Nations Office on Drugs and Crime. World Drug Report 2009. Section 1.3.2: Why does cannabis potency matter? United Nations Publications, New York. Available at: http://www.unodc.org/unodc/ en/data-and-analysis/WDR-2009.html [20 June 2013].
15.  Advisory Council on the Misuse of Drugs. Cannabis classification and public health. Available at: https://www.gov.uk/government/publications/acmd-cannabis-classification-and-public-health-2008 [20 June 2013].
16.  G. Potter. Weed, Need and Greed: A Study of Domestic Cannabis Cultivation, Free Association Books, London, 2010.