Ból jest doznaniem subiektywnym, co sprawia, że konieczne jest stosowanie metod pozwalających na jego precyzyjne opisanie. Dzięki temu lekarz może dobrać odpowiednią metodę łagodzenia bólu pacjenta. Przeczytaj, czym jest skala NRS i kiedy się ją stosuje.
Czym jest skala NRS?
Skala NRS, znana jako Numeric Rating Scale (skala numeryczna), jest narzędziem używanym w medycynie do oceny intensywności bólu, jakiego doświadcza pacjent. Jest to metoda szybka i łatwa do zastosowania, która umożliwia lekarzom, pielęgniarkom i innym pracownikom służby zdrowia szybką ocenę progu bólu pacjenta, co jest kluczowe dla efektywnego leczenia i monitorowania postępów terapii. System ten jest zalecany przez Polskie Towarzystwo Badania Bólu i często porównywany ze skalą VRS oraz skalą od 1 do 10 w ocenie bólu. Jest wykorzystywany, np. przez Centrum Leczenia Marihuaną.
Skala bólu NRS jest szeroko stosowana ze względu na swoją prostotę i zdolność do dostarczania wiarygodnych informacji o intensywności bólu, co czyni ją nieocenionym narzędziem w praktyce klinicznej.
Na czym polega skala NRS?
Skala NRS jest skalą jednowymiarową, której głównym celem jest ocena natężenia bólu w różnych punktach czasowych, np. przed i po zastosowaniu leczenia przeciwbólowego. Opiera się na subiektywnej ocenie nasilenia bólu, w związku z tym skierowana jest do pacjentów i pacjentek przytomnych, wykazujących zdolności poznawcze pozwalające na rozumienie pojęć liczby i skali, na której wartości liczbowe odpowiadają określonym odczuciom.
Skala NRS jest uproszczona – numery od 1 do 4 opisują łagodny ból, od 5 do 7 ból umiarkowany, od 8 do 10 ból silny i ekstremalny. Skala NRS charakteryzuje się dużą powtarzalnością wyników i nadaje się do zastosowań naukowych. Jest polecana w praktyce klinicznej zarówno do oceny bólu ostrego, jak i przewlekłego, jednak nie zaleca się stosowania skali NRS u dzieci w wieku do 9 lat.
Do czego służą skale NRS oraz VAS?
Skale bólu NRS i VAS (Visual Analogue Scale) są niezbędnymi narzędziami w ocenie bólu służącymi do kwantyfikacji odczuć bólowych pacjenta w sposób, który może być łatwo zinterpretowany przez personel medyczny. Umożliwiają one efektywną komunikację między pacjentem a lekarzem, co jest fundamentem dla dostosowania strategii leczenia i kontrolowania bólu.
Skala VAS polega na zaznaczeniu przez pacjenta miejsca na linii o długości zwykle 10 cm, które najlepiej odpowiada intensywności jego bólu, gdzie jeden koniec oznacza brak bólu, a drugi – ból nieznośny. Te metody są nieocenione w monitorowaniu zmian intensywności bólu w czasie, co pozwala na ocenę skuteczności podjętych interwencji terapeutycznych i dostosowanie leczenia do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Jakie są najczęściej stosowane skale oceny natężenia bólu?
Do najczęściej stosowanych skal oceny natężenia bólu należą:
- NRS – numeryczna skala oceny bólu, skierowana do osób dorosłych, starszych dzieci i młodzieży;
- VAS – wizualna analogowa skala oceny bólu, oparta o zmieniające się wzdłuż linijki z numerami kolory;
- FPS-R – skala wykorzystująca rysunki twarzy, których mimika ułatwia wyobrażenie sobie natężenia bólu odpowiadającego konkretnemu numerowi, zalecana dla dzieci oraz osób o ograniczonych możliwościach poznawczych;
- Laitinena – skala wieloaspektowa o charakterze kwestionariusza, opisuje nie tylko natężenie bólu, ale też częstotliwości występowania bólu, częstotliwości zażywania środków przeciwbólowych oraz ograniczenia aktywności ruchowej;
- BPS – skala behawioralna, umożliwia ocenę bólu u osób nieprzytomnych, w sedacji, z innego powodu niebędących w kontakcie, na podstawie reakcji ciała i zachowania.
Warto również wspomnieć o skali WOMAC używanej w ocenie bólu związanego z chorobami stawów, skali Comfort przydatnej w ocenie dyskomfortu u pacjentów pediatrycznych oraz skali Zubroda, która jest często stosowana w onkologii.
Ból przewlekły w klasyfikacji chorób ICD-11
W nowej klasyfikacji chorób WHO ICD-11 znalazły się nowe kryteria diagnostyczne dla stanów bólowych towarzyszących różnym chorobom i utrzymujących się przez dłuższy czas. Przewlekły ból został zdefiniowany jako stały lub nawracający ból, utrzymujący się u danej osoby dłużej niż 3 miesiące. Zaletą definicji odnoszącej się do czasu trwania bólu jest jej jasność i to, że łatwo jest ją wdrożyć.
Wprowadzono również wyznaczniki dla rozpoznań, które odnoszą się do czynników psychospołecznych, czyli stopień ciężkości bólu może być oceniany na podstawie stresu związanego z bólem i jakością funkcjonowania pacjenta. Nowa kategoria bólu przewlekłego obejmuje różne schorzenia, które mogą wywoływać ten ból. Są to:
- przewlekły ból pierwotny;
- nowotworowy przewlekły ból;
- ból pourazowy i pooperacyjny;
- przewlekły ból neuropatyczny;
- długotrwały ból głowy i ustno-twarzowy;
- ból trzewny o charakterze przewlekłym;
- ból mięśniowo-szkieletowy przewlekły.
Kolejne specyficzne schorzenia są włączane do poszczególnych kategorii. Zrozumienie i prawidłowa ocena bólu ma fundamentalne znaczenie w poprawie jakości życia pacjentów, zwłaszcza tych zmagających się z bólem przewlekłym. Dlatego wciąż rozwijane są nowe metody i skale oceny, aby jak najlepiej zaspokoić potrzeby kliniczne i zapewnić pacjentom skuteczne leczenie bólu.
Bibliografia:
- https://ptbb.pl/zasoby/pobierz-pliki/send/42-stanowisko-ptbb-dot-skal-oceny-nasilenia-bolu/188-stanowisko-ptbb-dot-skal-oceny-nasilenia-bolu (dostęp 24.01.2024).
- https://www.mp.pl/bol/bol/ostry/72858,skale-oceny-bolu (dostęp 24.01.2024).
- https://ptpaio.pl/dokumenty/83.pdf (dostęp 24.01.2024).
- https://ptbb.pl/zasoby/pobierz-pliki/send/26-klasyfikacja-bolu-przewleklego-dla-potrzeb-icd-11/153-klasyfikacja-bolu-przewleklego-dla-potrzeb-icd-11 (dostęp 24.01.2024).
Podobne posty:
- Medyczna marihuana jest „skuteczniejsza” niż opioidy w leczeniu bólu mięśniowo-szkieletowego.
- Medyczny susz konopny o wysokiej zawartości THC poprawia jakości życia – pokazują badania
- Jaką pomoc otrzymasz w Centrum Medycyny Konopnej? Zaufaj naszym specjalistom!
- Leczenie bólu przewlekłego. Na czym polega skuteczna terapia?
- Kannabinoidy do użytku medycznego – Systematyczny przegląd i metaanaliza.
