Co to jest kauzalgia?
Kauzalgia nazywana jest również kompleksowym zespołem bólu regionalnego typu II lub wieloobjawowym miejscowym zespołem bólowym typu II (Complex Regional Pain Syndrome, CRPS). Jest zespołem chorobowym, który charakteryzuje się:
- palącym bólem kończyny
- obrzękiem kończyny
- zniekształceniem kończyny
- zaburzeniem krążenia w obrębie bolesnej kończyny,
- zmianami koloru skóry – zaczerwienienia, rumieniowatość
- nadwrażliwość na dotyk,
- zmianami temperatury kończyny,
- zmniejszoną ruchomością kończyny,
- “woskowym” wyglądem kończyny.
Kauzalgia jest chorobą przewlekłą, która przebiega z okresowym zaostrzeniem objawów. Jej przyczyną jest nieprawidłowe funkcjonowanie nerwów współczulnych, które pojawia się przede wszystkim w następstwie urazów kończyny. Średnia wieku zachorowania na kauzalgie wynosi 42 lata, przy czym kobiety chorują 3 razy częściej od mężczyzn.
Wyróżnia się dwa typy wieloobjawowego miejscowego zespołu bólowego:
- Typ I: zespół bólowy rozwija się po zdarzeniu inicjującym, które niekoniecznie musi wiązać się z uszkodzeniem nerwu. Ból nie jest ograniczony do zakresu unerwienia danego nerwu, towarzyszy mu opuchlizna, zaburzenia czucia, zaburzenia krążenia, zaburzenia motoryki kończyny. W ICD-10 ten typ CRPS nazywany jest zespołem odruchowej dystrofii współczulnej (Reflex sympathetic dystrophy syndrome, RDS).
- Typ II: te same objawy w obrębie kończyny, spowodowane uszkodzeniem nerwu lub jego odgałęzień. W ICD-10 kauzalgia jest klasyfikowana jako II typ CRPS.
CRPS II przebiega najczęściej 3-etapowo:
- faza I – ostrych objawów – rozwija się po upływie kilku do kilkudziesięciu dni od urazu i ma postać ostrego, piekącego bólu. Mogą mu towarzyszyć drżenie kończyny i osłabienie siły mięśni. 30% pacjentów na początku choroby doświadcza mrożącego bólu, nie piekącego.
- faza II – dystrofia – rozwija się po 3-6 miesiącach od wystąpienia pierwszych objawów. Kończyna staje się chłodna, blada lub sina, przybiera “woskowaty” wygląd. W tej fazie może pojawiać się rozrzedzenie i zanik struktury kości (miejscowa osteoporoza). Ból jest coraz bardziej dokuczliwy.
- faza III – atrofia – zanik tkanek (skóry, mięśni, tkanki podskórnej, około kostnej i kostnej) obwodowej części kończyny.
Patofizjologia kauzalgii – uszkodzenie i nieprawidłowe działanie nerwów współczulnych może być spowodowane:
- urazami kończyn: złamania, zwichnięcia, skręcenia, silne stłuczenia, głębokie rany cięte,
- chorobą wieńcową,
- zawałem serca,
- chorobą płuc,
- udarem mózgu,
- długotrwałą terapią niektórymi lekami, np: leki używane w gruźlicy, barbiturany, leki immunosupresyjne.
Aż jedna trzecia przypadków wieloobjawowego miejscowego zespołu bólowego ma charakter idiopatyczny.
CRPS II – diagnostyka
Kauzalgia może być podejrzewana u każdej osoby, która doświadcza przewlekłego bólu kończyny, który trwa dłużej, niż rekonwalescencja po przebytym urazie. Ból w kauzalgii często ma charakter “rękawiczek i skarpetek”, u osób dorosłych pojawia się częściej w rękach, natomiast u dzieci i młodzieży w nogach.
Jako że objawy w pewnym stopniu pokrywają się z innymi jednostkami chorobowymi, diagnostyka kauzalgii nie należy do łatwych i szybkich. W diagnostyce różnicowej CRPS uwzględniane są: bóle neuropatyczne <link>, choroby naczyniowe, stany zapalne i choroby reumatyczne oraz konkretne choroby należące do tych grup, np. fibromialgia <link>, sinica, zapalenie kaletki maziowej, zakrzepica, rumień, erytromelalgia itd. Należy też wykluczyć dysfunkcje układu nerwowego spowodowane nadużywaniem alkoholu.
Kauzalgia – leczenie
Leczenie kauzalgii jest skomplikowane i wymaga wielokierunkowego podejścia. Najlepsze efekty osiąga się łącząc farmakoterapię, rehabilitację, psychoterapię oraz techniki interwencyjne (np. stymulacja zwojów korzeni rdzeniowych, stymulacja rdzenia kręgowego).
- Największe znaczenie ma rehabilitacja, która ukierunkowana jest na zmniejszenie bólu, poprawę ruchomości kończyny, redukcję obrzęku i poprawę siły mięśniowej.
- Psychoterapia ma na celu poprawę radzenia sobie z bólem oraz aktywizację społeczną chorujących osób.
- Leczenie farmakologiczne ma przede wszystkim na celu uśmierzanie bólu, np. bisfosfonianami, jednak są one dopiero kolejnym krokiem (drabina analgetyczna WHO). W napadach bólowych stosuje się również antydepresanty, np. amitryptylinę.
- Stosuje się też pomocniczo leki wymiatacze wolnych rodników, u niektórych pacjentów efekt przeciwbólowy uzyskiwany jest przy zastosowaniu wlewów ketaminy w różnych schematach.
- W ostrej fazie choroby bywają stosowane leki steroidowe. Jeśli bólom kauzalgicznym towarzyszą przykurcze mięśni, dystonia lub mioklonie, stosuje się leki zmniejszające napięcie mięśni, np. klonazepam lub miejscowo toksynę botulinową (tzw. botox).
W najnowszej wersji klasyfikacji chorób ICD-11 zmieniło się podejście do przewlekłego bólu. Po pierwsze, otrzymał on osobną kategorię diagnostyczną, która rozbita jest na podkategorie opisujące najczęściej występujące przyczyny przewlekłego bólu. Jedną z nich jest CRPS, czyli również kauzalgia. Po drugie, większy nacisk kładziony jest na psychologiczne aspekty doświadczania przewlekłego bólu oraz psychosomatyczny charakter wielu zespołów bólowych. Oddaje to rosnący na popularności trend holistycznego postrzegania i leczenia dolegliwości bólowych.
Kauzalgia a medyczna marihuana
Medyczna marihuana w kauzalgii może działać korzystnie ze względu na:
- właściwości przeciwbólowe,
- właściwości przeciwzapalne,
- możliwość regulacji funkcjonowania układu nerwowego i wspieranie jego regeneracji,
- rozluźnianie mięśni,
- regulację cyklu dobowego – ułatwianie zasypiania,
- korzystne oddziaływanie na nastrój.
Zalecane są przede wszystkim szczepy bogate w CBD.
W badaniu przeprowadzonym w 2013 roku wykazano, że niskie dawki medycznych konopi dają dobre efekty przeciwbólowe w bólu neuropatycznym. Dzięki terapii konopnej, pacjenci i pacjentki byli w stanie przynajmniej częściowo wrócić do normalnego funkcjonowania.
Alalgetyczny efekt działania medycznej marihuany w bólu kauzalgicznym i innych bólach neuropatycznych został potwierdzony również w badaniu z udziałem pacjentek i pacjentów z 2016 roku, które zostało przeprowadzone przez naukowców z University of California. Zbadali oni reakcje na konkretne dawki fito kannabinoidów podawanych w różnych schematach. Dzięki takim badaniom lekarz przepisujący marihuanę medyczną potrafi ocenić, jakie dawki z największym prawdopodobieństwem przyniosą pożądany efekt u pacjenta.
Opublikowany w 2021 roku przegląd badań nad zastosowaniem medycznej marihuany w CRPS i innych zespołach chorobowych związanych z uszkodzeniem nerwów można przeczytać w języku angielskim tutaj.
Podobne posty:
- Nerwoból głowy i twarzy – neuralgia nerwu trójdzielnego a terapia medyczną marihuaną
- Bóle pleców – różne przyczyny dolegliwości i sposoby ich leczenia
- Ból nowotworowy, kacheksja nowotworowa — medyczna marihuana jako wsparcie leczenia raka
- Leczenie zespołu bólu przewlekłego medyczną marihuaną
- Leczenie bólu nowotworowego – terapie i skuteczne sposoby leczenia bólu
