Kłujący ból brzucha po prawej stronie może świadczyć zarówno o błahej dolegliwości, jak i bardziej zaawansowanej chorobie. Jeśli ma charakter napadowy lub przewlekły, trzeba koniecznie skonsultować się z lekarzem. Niżej wyjaśniamy, co może stanowić jego podłoże.
Kłujący ból brzucha po prawej stronie – co może oznaczać?
Lokalizacja dolegliwości bólowych może stanowić jeden z ważnych czynników, które ułatwiają postawienie diagnozy. Odczuwanie kłującego bólu brzucha po prawej stronie to częsty symptom:
- zapalenia wyrostka robaczkowego;
- chorób pęcherzyka żółciowego;
- chorób dróg żółciowych;
- chorób jelita cienkiego i grubego;
- chorób układu moczowo płciowego.
Warto przy tym doprecyzować, w którym miejscu jamy brzusznej pojawia się ból. To również jest istotne dla trafności rozpoznania.
Ból zlokalizowany w prawym górnym kwadrancie
Kłujący ból brzucha po prawej stronie, który zlokalizowany jest w okolicy podżebrza, najczęściej oznacza problemy z pęcherzykiem żółciowym oraz drogami żółciowymi. Może świadczyć na przykład o kamicy. To schorzenie charakteryzuje się obecnością złogów w pęcherzyku żółciowym lub przewodach żółciowych, co utrudnia odpływ żółci. Jest ona niezbędna do trawienia tłuszczów, stąd ból może nasilać się po spożyciu tłustych posiłków i błędach dietetycznych.
Dolegliwości bólowe wątroby związane są zazwyczaj z podrażnieniem nerwów torebki otaczającej wątrobę. Mogą one przekazywać sygnały bólowe w przypadku stanów zapalnych, obrzęków lub innych problemów dotyczących wątroby m.in. wirusowego zapalenia wątroby, marskości czy raka wątroby, a nawet niezwiązanych przyczyn, takich jak naciągnięcie mięśni międzyżebrowych czy uraz w tej okolicy.
Ból w tej części brzucha pojawia się przy chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Są to sytuacje, które wymagają interwencji lekarskiej oraz wdrożenia odpowiedniej terapii. Dlatego też warto zwrócić uwagę na dodatkowe symptomy – nie tylko te bólowe:
- nudności i wymioty;
- osłabienie i uczucie rozbicia;
- gorączka;
- dreszcze.
W przypadku gdy ból brzucha promieniuje do podbrzusza, a także na plecy i łopatki można podejrzewać zapalenie trzustki. Natomiast jeśli pojawia się także ból w klatce piersiowej, może świadczyć to między innymi o zawale serca, chorobie refluksowej przełyku, zapaleniu płuc lub opłucnej.
Ból zlokalizowany po prawej stronie w dole brzucha
Jeśli kłujący ból brzucha po prawej stronie jest zlokalizowany bardziej w dole brzucha (w okolicy dołu biodrowego), może świadczyć o chorobach jelita grubego oraz cienkiego. Jest to jeden z objawów zapalenia wyrostka robaczkowego. Do innych typowych symptomów należą nudności, wymioty oraz gorączka, a także utrata apetytu. Charakterystycznym objawem zapalenia wyrostka jest migracja bólu do dołu biodrowego z okolicy śródbrzusza (okolica pępka).
Tego objawu nie powinno się kojarzyć jedynie z chorobami układu pokarmowego. Pojawia się bowiem również przy schorzeniach układu moczowo-płciowego. Należą do nich na przykład:
- kolka nerkowa;
- zapalenie przydatków;
- torbiel jajnika;
- skręt jajnika;
- pękniecie jajnika;
- przepuklina;
- ciąża pozamaciczna;
- zapalenie stawu krzyżowo-biodrowego.
Jak diagnozowany jest ból brzucha?
Kłującego bólu brzucha po prawej stronie nie należy zatem bagatelizować. Aby poznać jego źródło, trzeba zgłosić się do lekarza, który przeprowadzi diagnostykę w celu postawienia prawidłowego rozpoznania i ustalenia dalszego postępowania.
Na początku wykonuje się badania fizykalne i zwraca uwagę na ogólny stan zdrowia chorego. Zbierany jest szczegółowy wywiad medyczny, a także niezbędne jest badanie przedmiotowe pacjenta .
Badanie przedmiotowe dotyczy nie tylko narządów jamy brzusznej. Aby zyskać pełną ocenę stanu klinicznego, ważne jest przeprowadzenie diagnostyki wszystkich układów: krążenia, oddechowego oraz nerwowego. Pozwala to wykryć potencjalne przyczyny bólu brzucha niewiążące się bezpośrednio z narządami jamy brzusznej. U kobiet zgłaszających bóle w jej dolnych partiach, wykonywane jest także badanie ginekologiczne.
Dodatkowe badania diagnostyczne
Do badań dodatkowych zalicza się przede wszystkim:
- morfologię krwi;
- badania biochemiczne (w tym stężenie elektrolitów, glukozy, mocznika, kreatyniny, próby wątrobowe, aktywność amylazy oraz enzymów sercowych);
- badanie ogólne moczu;
- badanie stolca na obecność krwi utajonej;
- EKG;
- RTG jamy brzusznej i klatki piersiowej;
- USG jamy brzusznej;
- w określonych przypadkach także test ciążowy.
W przypadku ostrych bólów brzucha ich wyniki często pozwalają na wstępne rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Natomiast w sytuacji przewlekłych bólów – na zawężenie zakresu dalszych badań diagnostycznych, jak również wykluczeniu ostrych stanów, wymagających pilnej interwencji chirurgicznej.
W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie dodatkowych badan diagnostycznych takich jak badanie endoskopowe, badania obrazowe (tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny), a w niektórych niejasnych sytuacjach nawet zabiegów diagnostycznych jak laparoskopia lub laparotomia zwiadowcza.
Kłujący ból brzucha po prawej stronie – jak leczyć?
Sposób leczenia zależy od postawionej diagnozy. Ból brzucha nie jest bowiem jednostką chorobową, a ważnym symptomem dającym informację, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego. Dopiero prawidłowe rozpoznanie przyczyny oraz wdrożenie leczenia pozwala złagodzić jego odczuwanie.
Jeśli leczenie przyczynowe nie jest możliwe, wówczas stosuje się terapię przeciwbólową, która polega na poprawie jakości i komfortu życia pacjenta.
Leczenie bólu brzucha medyczną marihuaną
W przypadku gdy zostaną wyczerpane standardowe metody leczenia, a dolegliwości bólowe nie są związane z organiczną, odwracalną przyczyną bólu, można rozważyć włączenie terapii medyczną marihuaną. Jej działanie opiera się przede wszystkim na obecności kannabinoidów, takich jak tetrahydrokannabinol (THC) i kannabidiol (CBD), które oddziałują na układ endokannabinoidowy. Dzięki niemu możliwe jest utrzymanie homeostazy organizmu – odpowiada między innymi za odczuwanie bólu, a także regulację innych funkcji fizjologicznych i psychologicznych.
Kannabinoidy wiążą się z receptorami CB1 i CB2 w układzie endokannabinoidowym, co może przyczynić się do zmniejszenia percepcji bólu. Receptory te są rozproszone w całym ciele, w tym w układzie nerwowym i przewodzie pokarmowym, co sprawia, że medyczna marihuana może być skuteczna w łagodzeniu bólu brzucha.
Warto wspomnieć również o tym, że CBD, jeden z głównych składników aktywnych medycznej marihuany, wykazuje silne działanie przeciwzapalne. Z kolei THC jest znane ze swoich właściwości przeciwwymiotnych, co może być pomocne w łagodzeniu nudności i wymiotów towarzyszących niektórym schorzeniom przewodu pokarmowego. Dodatkowo medyczna marihuana znana jest ze swoich właściwości spazmolitycznych (rozkurczowych), dzięki temu dobrze sprawdza się w łagodzeniu kolkowych dolegliwości bólowych. Udowodniono pozytywny wpływ terapii medyczną marihuaną w łagodzeniu objawów zespołu jelita drażliwego, IBS.
U pacjentów cierpiących na przewlekłe stany zapalne przewodu pokarmowego, którzy doświadczają utraty apetytu, medyczna marihuana może przyczynić się do jego poprawy, wspierając tym samym proces leczenia.
Warto pamiętać, że medyczna marihuana jest lekiem, który może być stosowany tylko w określonych przypadkach. O wdrożeniu terapii konopnej zawsze decyduje lekarz po wyczerpaniu innych metod leczenia i uznaniu, że dany pacjent się do niej kwalifikuje. Dawkę oraz substancje aktywne należy bowiem dobrać bardzo precyzyjnie, co wpłynie na efekty.
Bibliografia:
- Kaczka, E. Małecka-Panas, Bóle brzucha, [w:] „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2011, vol. 7, nr 1, s. 9-16
- https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitogrube/165306,ostre-zapalenie-wyrostka-robaczkowego (dostęp 15.02.2024)
- Kaczka, E. Małecka-Panas, Bóle brzucha, [w:] „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2011, vol. 7, nr 1, s. 9-16
- Konopie i medyczne zastosowanie kannabinoidów – praktyczne rekomendacje, red. Anna Klimkiewicz, Warszawa 2022
