Prawidłowe działanie trzustki jest kluczowe dla utrzymania odpowiedniego funkcjonowania całego organizmu. Zaburzenia w obrębie tego narządu zwykle pociąga za sobą szereg innych, poważnych dysfunkcji. Zapalenie trzustki jest jednym z takich zaburzeń, dlatego szybkie rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia jest tak ważne. Poza standardowymi metodami leczenia, w zapaleniu trzustki korzystne może być także zastosowanie medycznej marihuany.
Co to jest trzustka i jakie są jej funkcje?
Trzustka to narząd gruczołowy składający się z dwóch rodzajów tkanek, które różnią się budową i funkcjami. Tkanka pęcherzykowa (pęcherzyki trzustkowe) składa się z gruczołów zewnątrzwydzielniczych, które produkują enzymy trawienne. Enzymy trzustkowe, w połączeniu z innymi, tworzą sok trzustkowy.
Drugi rodzaj tkanki trzustkowej to wysepki trzustkowe, które składają się m.in. z komórek pełniących funkcję gruczołów dokrewnych – wydzielają np. hormony insulinę i somatostatynę (hamuje wydzielanie insuliny i hormonu wzrostu).
Zapalenie trzustki
Zapalenie trzustki ze względu na intensywność i czas trwania objawów dzieli się na dwie kategorie. Ostre zapalenie trzustki (OZT) jest stanem nagłym, który zwykle związany jest z kamicą żółciową lub nadmiernym spożywaniem alkoholu. Przyczyną ostrego zapalenia trzustki jest aktywacja enzymów już w obrębie tego narządu, co prowadzi do samotrawienia się trzustki i otaczających ją tkanek. Reakcją na ten proces jest stan zapalny w obrębie trzustki lub stan zapalny uogólniony (SIRS, jego konsekwencją może być wielonarządowa niewydolność).
Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) przebiega w miąższu trzustki i jest procesem długotrwałym. Może prowadzić do nieodwracalnych morfologicznych zmian trzustki, towarzyszy mu ból brzucha i postępująca niewydolność trzustki (w stadium zaawansowanym miąższ zanika a narząd włóknieje).
Leczenie zapalenia trzustki
Lżejsze postaci OZT zwykle wymagają jedynie kilkudniowej hospitalizacji, w trakcie której pacjent lub pacjentka jest żywiona i nawadniania dożylnie oraz otrzymuje leki przeciwbólowe. Standardowe żywienie może być przywrócone po ustąpieniu objawów bólowych. Jeżeli OZT wynika z kamicy żółciowej, zwykle w trakcie tej samej hospitalizacji jest ona leczona operacyjnie.
Ciężkie postaci ostrego zapalenia trzustki stanowią o wiele większy problem i wymagają intensywnej opieki medycznej. Jak dotąd, nie znane jest skuteczna terapia specyficzna dla OZT, zaś celem działań medycznych jest intensywne leczenie wspomagające, które nastawione jest na zwalczanie powikłań oraz zapobieganie ich powstawaniu.
We wczesnej fazie choroby ważne jest intensywne nawadnianie oraz leczenie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Później chorzy i chore są właściwie żywieni, dojelitowo lub pozajelitowo. Czasem niezbędna okazuje się także antybiotykoterapia.
Przyczyną śmiertelności w pierwszych dobach choroby są niewydolność wielonarządowa, SIRS oraz zakażenia martwych tkanek. Wciąż poszukuje się leków, które umożliwiałyby modulację reakcji zapalnej oraz zaburzeń układu immunologicznego w chorobach zapalnych trzustki, co pozwoliłoby na ograniczenie śmiertelności.
Medyczna marihuana w chorobach zapalnych trzustki
Przeciwzapalne, przeciwbólowe i immunomodulujące właściwości medycznej marihuany zostały wykazane w licznych badaniach, zarówno klinicznych, jak i laboratoryjnych oraz na modelach zwierzęcych. Pisaliśmy na ten temat w artykułach Terapia medyczną marihuaną w fibromialgii i bólach stawów, Odporność a marihuana oraz Zastosowanie medycznej marihuany w terapii choroby Hashimoto.
W ostrym zapaleniu trzustki oraz przewlekłym zapaleniu trzustki pomocne mogą być także uspokajające, łagodzące stres i ułatwiające zasypianie właściwości medycznej marihuany.
