Terapia medycznymi konopiami jako wsparcie układu immunologicznego
Mimo że przeziębienie samo w sobie zdaje się zbyt błahym powodem ku temu, żeby rozpocząć terapię medyczną marihuaną, nawracające przeziębienia i zakażenia wirusowe w przebiegu innej choroby, która osłabia układ odpornościowy błahe już nie są. Mogą mieć przełożenie na sukces terapeutyczny i dają podstawę do rozważenia terapii medycznymi konopiami, nastawionej wzmocnienie odporności.
Układ odpornościowy – budowa i funkcja
Co to jest odporność?
Odporność można zdefiniować jako zdolność organizmu do unikania zakażenia. Odpowiedzialny za nią jest układ immunologiczny, którego podstawową funkcją jest poszukiwanie i eliminacja zagrożeń wnikających do organizmu z środowiska (bakterie i wirusy). Działa dzięki wyspecjalizowanym narządom i komórkom, które rozpoznają antygeny i z nimi walczą oraz zajmują się produkcją przeciwciał.
W tych procesach kluczową rolę odgrywają limfocyty T oraz limfocyty B, które reagują na określony czynnik pojawiający się w organizmie. Taką aktywność limfocytów nazywamy odpornością swoistą (nabytą), na której działaniu opiera się np. idea szczepień.
Odporność swoistą odróżnia się od odporności nieswoistej (wrodzonej), która związana jest z naturalnymi odruchami obronnymi organizmu (łzy, pot, kaszel), budową skóry i błon śluzowych oraz aktywnością komórek fagocytujących (rozkładających mikroorganizmy). Uruchomienie nieswoistej reakcji immunologicznej nie jest związane z pojawieniem się czynnika zagrażającego.
Funkcje organów układu immunologicznego
Układ immunologiczny, jak każdy inny układ w organizmie ssaków, składa się z organów, które pełnią w nim określone funkcje. Narządy limfatyczne pierwotne (grasica) biorą udział w rozwoju limfocytów T i szpiku kostnego, natomiast narządy limfatyczne wtórne (śledziona, węzły chłonne, tkanka limfatyczna przewodu pokarmowego, migdałki) tworzą środowisko, w którym funkcjonują dojrzałe komórki układu.
Największym organem układu odpornościowego jest śledziona, która produkuje przeciwciała. Wspierają ją węzły chłonne, których drugą ważną funkcją jest filtrowanie limfy – usuwanie z niej drobnoustrojów oraz nieprawidłowych komórek.
Najgęściej i najliczniej limfocyty występują w tkance limfatycznej jelit – nie jest to przypadkowe, w układzie pokarmowym, obok układu oddechowego, pojawia się najwięcej substancji z zewnątrz, to tu odbywa się wchłanianie. Dobrze działająca tkanka limfatyczna jelit chroni organizm przed przedostaniem się potencjalnego zagrożenia do innych układów.
Z kolei w migdałkach namnażane są komórki układu odpornościowego, ich położenie również jest strategiczne – mają blisko do dróg oddechowych, które są szczególnie narażone na infekcje.
Układ immunologiczny jest barierą dla szkodliwych substancji chemicznych, reaguje też w przypadku fizycznych uszkodzeń.
Dlaczego odporność spada?
Niedobory odporności mogą być:
- Wrodzone, kiedy nieprawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego wynika z czynników genetycznych. Nowotwory i choroby autoimmunologiczne<link do Hashimoto> są określane jako choroby wynikające z pierwotnych niedoborów odporności, jednak również w ich przypadku mówi się o predyspozycji, która rozwija się w określonym środowisku.
- Wtórne, związane z nabytymi dysfunkcjami układu odpornościowego. Mogą wynikać z innych chorób, które obciążają układ immunologiczny lub powodują jego niewydolność: nowotwory, zakażenia (np. malaria, AIDS), zaburzenia metaboliczne (cukrzyca, mocznica), niedobory pokarmowe, utrata białek, stosowanie leków immunosupresyjnych.
Zachęcamy do zapoznania się z artykułem “Czy marihuana leczy raka?”.
Mówiąc potocznie o odporności, zwykle mamy na myśli odporność wtórną, na którą w większym lub mniejszym stopniu, mamy wpływ. Niekoniecznie chodzi o skrajne sytuacje nieuleczalnej choroby, tylko o codzienne nawyki, które mają szansę poprawić naszą ogólną kondycję i zdrowie.
Jednak również w przebiegu chorób, np. nowotworowych, stosuje się terapie farmakologiczne wzmacniające odporność czy zaleca wzmacnianie układu immunologicznego dietą. Celem jest min. uchronienie osłabionych inwazyjnym leczeniem pacjentów i pacjentek przed nawracającymi zakażeniami i infekcjami.
Możliwymi do kontrolowania czynnikami, które wpływają na obniżenie odporności są min.:
- nieprawidłowo zbilansowana dieta, deficyty witamin i minerałów,
- zbyt mało snu, zmęczenie,
- używki,
- brak aktywności fizycznej,
- długotrwała ekspozycja na stres <link do tekstu o stresie>.
Medyczna marihuana a odporność
Rola układu endokannabinoidowego w reakcji immunologicznej
Układ endokannabinoidowy (ECS) jest powiązany z układem immunologicznym, bywa nazywany jednym z jego “ochroniarzy” – powstrzymuje nadmierną reakcję immunologiczną, która wywołując silny stan zapalny w organizmie może prowadzić do rozwoju chorób. ECS wpływa także na funkcjonowanie komórek układu immunologicznego.
- Układ endokannabinoidowy gra ważną rolę w aktywacji procesu regeneracji narządów, w którym biorą udział komórki macierzyste.
- Udowodniono, że receptory CB2 mają udział w zatrzymywaniu w szpiku kostnym limfocytów B, które produkują przeciwciała oraz w odbudowywaniu poziomu limfocytów u pacjentów po przeszczepie szpiku kostnego.
- Receptor układu endokannabinoidowego CB2 bierze również udział w mobilizacji neutrofili (jednej z grup białych krwinek) do ochrony organizmu przed bakteriami oraz w łagodzenia stanów zapalnych przy pomocy wyspecjalizowanych białek występujących min. w komórkach limfocytów.
- W badaniach in vitro udowodniono, że endokannabinoid anandamid (AEA) aktywuje reakcję układu immunologicznego na pojawiające się w komórkach antygeny chorobotwórcze.
- W badaniach na modelach zwierzęcych zaobserwowano rolę endokannabinoidu 2-AG w modulacji stanów zapalnych przy pomocy limfocytów T i B.
Medyczna marihuana a układ odpornościowy
Receptory układu endokannabinoidowego CB1 i CB2 pośredniczą w oddziaływaniu medycznej marihuany na układ immunologiczny. Dwa główne fito kannabinoidy konopne THC i CBD niejako zastępują endokannabinoidy AEA i 2-AG w zadaniu aktywizacji układu odpornościowego i modulacji jego działania.
Działanie przeciwzapalne
Opublikowane w 2020 roku zestawianie wymienia szereg badań, które sugerują, że fito kannabinoid CBD hamuje reakcję zapalną. Może powodować degradację komórek układu odpornościowego, aby chronić organizm przed rozwinięciem nadmiernej reakcji zapalnej.
THC również ma zdolność hamowania stanów zapalnych, poza tym wzmacnia odpowiedź układu immunologicznego na działanie drobnoustrojów chorobotwórczych.
Modyfikacja działania układu odpornościowego a medyczna marihuana
Immunomodulacja to modyfikacja odpowiedzi układu immunologicznego na dany bodziec, immunosupresja to taka modyfikacja reakcji układu immunologicznego, która hamuje jego działanie. Zdolność medycznej marihuany do zatrzymywania lub zwalniania reakcji układu odpornościowego może być niezwykle przydatna w terapii chorób, w których układ odpornościowy jest rozregulowany.
Badania opublikowane w 2017 roku sugerują, że THC i CBD mają działanie immunomodulacyjne na ludzką tkankę limfatyczną jelit, miejsce, w którym znajduje się najwięcej limfocytów. Badacze zauważyli, że koncentracja kannabinoidów konopnych CBD i THC była w tym szczególnie wysoka, nawet 100 razy większa, niż w np. osoczu.
Zatem:
- Osoby chorujące na choroby autoimmunologiczne mogą zyskać na terapii medyczną marihuaną: fito kannabinoidy koncentrują się w układzie limfatycznym i bardziej skutecznie powstrzymują jego nieadekwatną aktywność, np. stany zapalne.
- Fito kannabinoidy konopne mogą pełnić ważną rolę ochronną dla organizmu w miejscu, które jest jednym z najbardziej narażonych na kontakt z zewnętrznymi patogenami.
Czy sezon na przeziębienia istnieje?
W naszej szerokości geograficznej sezon jesienno-zimowy sprzyja przeziębieniom i chorobom wirusowym. Z jednej strony jest to spowodowane sprzyjającym rozwojowi i przenoszeniu bakterii oraz wirusów środowiskiem.
Z drugiej, jesienią i zimą statystycznie mniej dbamy o dietę i aktywność fizyczną, rzadziej wybieramy się na urlopy, za krótko śpimy, za mało odpoczywamy. To wszystko sprawia, że mechanizmy obronne organizmu działają słabiej, odporność spada, a my łatwiej się przeziębiamy, łapiemy bakterie i wirusy.
Niestety, nawracające przeziębienia, infekcje bakteryjne i tak zwane “wirusówki” pojawiające się w przebiegu innych chorób, które osłabiają układ odpornościowy nie jest już tak łatwo przełożyć na czynniki, na które mamy wpływ. W takich sytuacjach dobrym pomysłem może być konsultacja z lekarzem zajmującym się medyczną marihuaną i rozważenie wsparcia leczenia fito kannabinoidami konopnymi.
