Marihuana a rak – czy medyczna marihuana może wspomóc walkę z nowotworem?

Czy marihuana leczy raka? Rak do niedawna uważany był za chorobę nieuleczalną. Diagnoza zazwyczaj oznaczała wyrok dla pacjenta. Nic więc dziwnego, że choroba nowotworowa wywołuje lęk i budzi tyle emocji. Przeczytaj o roli marihuany w walce z rakiem – od wspomagania leczenia po potencjalne właściwości antyrakowe.

Grupa schorzeń zwanych potocznie rakiem związana jest z nieprawidłowym podziałem komórek. To efekt mutacji genów kodujących białka, które zaburzają prawidłowe różnicowanie się komórek. Według danych Międzynarodowej Agencji Badań Nad Rakiem w 2008 roku na nowotwór zachorowało aż 12,7 mln ludzi, a 7,5 mln zmarło w jego wyniku. W Polsce notuje się rocznie ok. 150 tys. zachorowań i 90 tys. zgonów z powodu raka. Dyskusja na temat przeciwnowotworowego potencjału medycznej marihuany wciąż trwa. Czy marihuana leczy raka? Co w jej składzie może niszczyć komórki rakowe? 

Marihuana a rak – jakie są zależności?

Marihuana lecznicza i zawarte w niej substancje chemiczne mogą mieć terapeutyczny wpływ na takie choroby nowotworowe jak:

• rak piersi – badania[1] wskazują na zmniejszenie proliferacji i wzrostu komórek nowotworowych, zahamowanie angiogenezy;
• rak mózgu – stosując waporyzację medycznej marihuany, w okresie 3 lat uzyskano regresję glejaka wielopostaciowego; kolejne badanie potwierdza zwiększenie przeżycia o rok w przypadku leczenia łączącego Sativex i Temozolamide;
• białaczka – wykazano cytotoksyczność, redukcję proliferacji[2];
• rak płuc – udowodniono działanie hamujące wzrost guza i jego immunogenność;
• rak wątrobowokomórkowy (HCC);
• rak trzustki;
• rak prostaty[3];
• rak jelita grubego;
• czerniak[4];
• szpiczak;
• rak endometrium i szyjki macicy;
• rak jamy ustnej.

Reasumując, w przypadku wymienionych nowotworów medyczna marihuana wydaje się mieć wpływ na hamowanie proliferacji, czyli mnożenia komórek nowotworowych, wzrostu guza, powstawanie naczyń krwionośnych wokół raka[5]. To przyczynia się do zmniejszenia ryzyka powstawania przerzutów. Czy więc marihuana leczy raka? Czy istnieją gotowe preparaty z jej dodatkiem? Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, czy e-recepta na medyczną marihuanę to obiecujące rozwiązanie.

Czy terapia medyczną marihuaną może wspomóc walkę z rakiem?

Rozregulowanie systemu endokannabinoidowego może mieć wpływ na raka, podobnie jak i wiele innych chorób. Ta nieprawidłowość opiera się na dwóch aspektach. Pierwszy z nich to zaburzenia w ekspresji i funkcjonowaniu receptorów poprzez zmniejszenie wrażliwości na endokannabinoidy. Drugi – redukcja stężenia kannabinoidów endogennych (AEA i 2-ATG).

Czy marihuana leczy raka? Według badań Schwarza[6] i jego współpracowników zaburzenia w funkcjonowaniu receptorów kannabinoidowych w tkankach nowotworowych miały związek z gorszymi rokowaniami pacjentów. W kolejnych badaniach z kolei opisano różnice w poziomie endokannabinoidów – odkryto, że stężenie 2-AG i AEA było większe w komórkach nowotworowych jelita grubego niż w tkankach sąsiadujących.

Co niszczy komórki rakowe w medycznej marihuanie?

Wczesne badania nad endokannabinoidami i progresją nowotworów wskazują, że nasze endogenne kannabinoidy mają zdolność hamowania proliferacji komórek nowotworowych w przypadku raka piersi i prostaty. 

Ponadto hipoteza zakłada, że kannabinoidy mogą hamować wzrost niektórych nowotworów poprzez hamowanie ich proliferacji. Uważa się bowiem, że, oddziałując na fazę G1 w cyklu komórkowym, blokują dalsze namnażanie się wadliwych genetycznie komórek. Kannabinoidy mają też zdolność zatrzymania neowaskularyzacji, czyli tworzenia się naczyń w obrębie guza. To zaburza jego odżywienie i ogranicza możliwość rozprzestrzeniania się komórek nowotworowych, a w efekcie – pojawienia przerzutów[7].

Rola terpenów

Terpeny, naturalne związki występujące w wielu roślinach, w tym w marihuanie, odgrywają znaczącą rolę w badaniach nad leczeniem nowotworów. Ich unikalne właściwości, takie jak działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwnowotworowe, zwracają uwagę naukowców poszukujących nowych metod terapii onkologicznej. W przypadku niektórych nowotworów terpeny mogą wykazywać właściwości cytotoksyczne, czyli zabijają komórki nowotworowe.

Kannabinoidy – THC na raka

Na podstawie badań[8] uważa się, że medyczna marihuana poprzez kannabinoidy (np. THC) może mieć pozytywny wpływ na aktywność leków przeciwnowotworowych, czyli efektywność chemioterapii. Wykazano, że przyjmowanie medycznej marihuany z karfilzomibem – lekiem przeciwnowotworowym stosowanym w szpiczaku plazmocytowym – ma działanie synergistyczne, przez co wpływa na lepsze efekty leczenia.

Czy marihuana leczy raka? Na podstawie wczesnych badań uważa się, że medyczna marihuana może mieć terapeutyczny potencjał w terapii przeciwnowotworowej. Wiadomo dzięki temu, co niszczy komórki rakowe i przyczynia się do zahamowania ich namnażania. Temat ten jednak wymaga dalszej analizy.

Czy marihuana leczy raka? Sativex na raka – pierwszy lek z marihuaną

Sativex to pierwszy i jedyny zarejestrowany w Europie lek na raka, na bazie marihuany. W Polsce dostępny jest od 2012 roku. Sativex jest ekstraktem z konopi indyjskich, dzięki czemu zawiera substancje aktywne – kannabinoidy. Występuje w formie sprayu, który aplikuje się na śluzówkę jamy ustnej. Ta forma podania ułatwia wchłanianie substancji aktywnych do krwioobiegu i zapewnia szybsze działanie. Znana jest dokładna dawka THC i drugiego przodującego kannabinoidu CBD – odpowiednio 2,5 mg i 2,7 mg – podczas jednorazowego podania.

Zgodnie z rejestracją Sativex wykorzystywany jest też w leczeniu spastyczności mięśniowej, głównie u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. Badania wskazują, że, podobnie jak medyczna marihuana, wykazuje on korzystny wpływ na redukcję dolegliwości bólowych. Z tego powodu coraz częściej stosowany jest w przypadku leczenia bólu nowotworowego.

Dodatkowo w 2016 roku przeprowadzono badanie kliniczne, w którym oceniono skuteczność preparatu Sativex (1:1) w połączeniu z temozolomidem u pacjentów z glejakiem wielopostaciowym, stwierdzono, że w grupie badanej wydłużył długość życia pacjentów o rok! Badania wpływu Sativexu na raka wciąż trwają i wymagają potwierdzenia z grupą placebo. Minusem preparatu bezsprzecznie jest jego wysoki koszt – ok. 2800 zł za opakowanie. Dlatego dla pacjentów w Polsce tak ważna była legalizacja medycznej marihuany, która posiada takie same właściwości przy znacznie niższym miesięcznym koszcie terapii. 

Medyczna marihuana w łagodzeniu skutków choroby nowotworowej

Medyczna marihuana wykazuje bardzo korzystne działanie łagodzące skutki chemioterapii i leczenia przeciwnowotworowego. Liczne badania[9] potwierdzają terapeutyczny wpływ konopi indyjskich w przypadku:

• łagodzenia nudności;
• działania przeciwwymiotnego;
• poprawy apetytu;
• redukcji stresu;
• działania przeciwlękowego i przeciwdepresyjnego;
• poprawy jakości i długości snu.

W wyniku przeprowadzonych badań klinicznych Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) uznała THC za lek bezpieczny i efektywny w zwalczaniu nudności oraz wymiotów wywołanych chemioterapią. Jednak pomimo tych wszystkich pozytywnych doniesień nie można niestety powiedzieć, że marihuana leczy raka. Terapia medyczną marihuaną, dzięki zawartym w niej substancjom aktywnym, wykazuje pozytywny wpływ na proces leczenia nowotworu. W kwestii tego, czy marihuana leczy raka, należy jednak stanowczo podkreślić, że środek ten nie zastąpi klasycznej terapii onkologicznej, do której należą operacje chirurgiczne, chemioterapia, radioterapia, immunoterapia i inne. W niektórych przypadkach recepta na marihuanę medyczną może być jednym z wielu elementów leczenia.

Czy palenie marihuany leczy raka? Obecnie mamy za mało danych klinicznych, aby uznać, że medyczna marihuana leczy raka. Niemniej jednak zgromadzone dane są obiecujące i wymagają rozszerzenia badań naukowych. Już teraz można stwierdzić, że substancja jest skuteczna w łagodzeniu objawów chemioterapii[10] i z tego powodu zalecana jest jako terapia towarzysząca klasycznemu leczeniu onkologicznemu.

Właściwości marihuany znane od wieków

Medyczna marihuana znana jest ludzkości od tysiącleci. Jej potencjał leczniczy był opisywany i wykorzystywany już w medycynie ajurwedyjskiej. Pierwsze wzmianki na temat terapeutycznych właściwości konopi indyjskich i ich stosowanie w różnych dolegliwościach pojawiły się w chińskiej farmakopei napisanej przez cesarza Shennong Bencaojinga już w 100 r. p.n.e.[11]!

Marihuana w swoim składzie zawiera kilkaset substancji aktywnych. Do najważniejszych z nich zaliczamy kannabinoidy, flawonoidy i terpeny, które odkryto dopiero w XX wieku. Kannabinoidy to grupa związków chemicznych, do której zaliczamy THC. Dzięki swojej budowie mają one zdolność łączenia się z receptorami CB1 i CB2 układu endokannabinoidowego w naszym organizmie.

Czym jest układ endokannabinoidowy?

To system ludzkiego organizmu, który kontroluje wiele funkcji fizjologicznych i uczestniczy w rozmaitych procesach. Wpływa na apetyt, pamięć, sen, układ odpornościowy, układ rozrodczy, metabolizm i wiele innych, stojąc na straży wewnętrznej równowagi naszego organizmu (homeostazy). 

Zbudowany jest z receptorów CB1 i CB2, rozsianych w naszym całym ciele, i endogennych kannabinoidów (anandamid AEA i 2-arachidonoiloglicerol 2-AG). Te produkowane przez nasz organizm substancje mają analogiczną budowę do tych występujących w konopiach indyjskich (fitokannabinoidy). Dzięki temu, łącząc się z receptorami w naszym organizmie, mogą regulować jego pracę.

Bibliografia:

1.  Future Aspects for Cannabinoids in Breast Cancer Therapy | NCBI https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6479799/ (dostęp 25.01.2024).

2.  Anticancer effects of phytocannabinoids used with chemotherapy in leukaemia cells can be improved by altering the sequence of their administration | Journal Of Oncology https://www.spandidos-publications.com/10.3892/ijo.2017.4022

3.  Endocannabinoids in the treatment of prostate cancer | MMJNZ https://mmjnz.org/healthfacts/endocannabinoids-treatment-prostate-cancer/ (dostęp 25.01.2024).

4.  Inhibition of skin tumor growth and angiogenesis in vivo by activation of cannabinoid receptors | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12511587/

5.  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6387667/ (dostęp 25.01.2024).

6.  Schwarz, R.; Ramer, R.; Hinz, B. Targeting the endocannabinoid system as a potential anticancer approach. Drug Metab. Rev. 2018, 50, 26–53.

7.  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18199524/ (dostęp 25.01.2024).

8.  Scoping Review and Meta-Analysis Suggests that Cannabis Use May Reduce Cancer Risk in the United States | LiberPub https://www.liebertpub.com/doi/full/10.1089/can.2019.0095

9.  https://www.zwrotnikraka.pl/medyczna-marihuana-w-leczeniu-onkologicznym/ (dostęp 25.01.2024).

10. https://academic.oup.com/jncimono/article/2021/58/86/6446200?login=false

11.  https://pl.xcv.wiki/wiki/History_of_medical_cannabis (dostęp 25.01.2024).