Choroba Alzheimera należy do grupy chorób demencyjnych i jest najczęstszą przyczyną otępienia osób po 65 roku życia – włączając mieszane postaci choroby, stanowi ok. 75% przypadków. Na ten rodzaj demencji cierpi w Polsce 370-460 tysięcy osób, a na świecie 44 miliony. Nie ma lekarstwa, które w pełni przywróciłoby utracone funkcje poznawcze, jednak istnieje możliwości spowolnienia rozwoju choroby i poprawy jakości życia chorych.
Choroba Alzheimera
Na dzień dzisiejszy, choroba Alzheimera jest nieuleczalną, postępującą chorobą neurodegeneracyjną mózgu. Mechanizm działania choroby polega na tym, że w mózgu odkładają się cząsteczki białka (peptydy beta-amyloidu), które zaburzają funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego.
Ich obecność i działanie prowadzi do zaburzenia funkcji neuronów, tworzą się “zatory” uniemożliwiające komunikację między neuronami i przekazywanie substancji odżywczych, co skutkuje degradacją komórek nerwowych (Stachowicz, 2020). Mózg traci neurony i połączenia synaptyczne w okolicy korowej, podkorowej, w płatach skroniowych i ciemieniowych.
Przyjmuje się, że płaty skroniowe są odpowiedzialne za przechowywanie wspomnień i to właśnie tam zaczyna się proces degradacji neuronów, który trwa latami, zanim pojawią się pierwsze symptomy. Zmiany rozprzestrzeniają się w mózgu według pewnego wzoru, co pozwala na określenie stopnia zaawansowania choroby Alzheimera.
Objawy choroby Alzheimera to m.in.:
- problemy z pamięcią i zapamiętywaniem: powtarzanie wiele razy tych samych zdań/ pytań, przekładanie rzeczy i zostawianie ich w niespodziewanych miejscach, gubienie się w znanej sobie okolicy, zapominanie nazw przedmiotów i imion bliskich osób;
- zanik zdolności abstrakcyjnego myślenia: problem z myśleniem i wyciąganiem wniosków, trudność w komunikowaniu myśli i potrzeb;
- trudności związane z planowaniem czynności i realizacją planu: zapominanie, jaka sekwencja ruchów i czynności prowadzi do celu, np. ugotowania zupy,
- problemy z oceną sytuacji i podejmowaniem decyzji: utrata zdolności społecznych (np. nieadekwatne zachowania) czy umiejętności zadbania o siebie (np. strój niedostosowany do pogody).
Uszkodzenia mózgu powstające w chorobie Alzheimera mogą wpływać na osobowość chorych i ich nastrój. Osoby chore mogą być drażliwe, agresywne, ich nastrój może być zmienny, mogą pojawiać się stany depresyjne, urojenia, brak zaufania do bliskich.
Leczenie choroby Alzheimera
Niestety, nadal nie została opracowana terapia, która pozwoliłaby całkowicie cofnąć zmiany zachodzące w mózgu w związku z chorobą. We wczesnych stadiach choroby Alzheimera leczenie farmakologiczne może spowalniać rozwój objawów, dzięki czemu chore osoby mogą dłużej być samodzielne i żyć na zadowalającym poziomie.
Leki stosowane w chorobie Alzheimera działają m.in. stymulująco na produkcję acetylocholiny (neuroprzekaźnik odpowiedzialny za uczenie się i zapamiętywanie). Inna grupa leków na Alzheimera reguluje poziom glutaminianu (neuroprzekaźnik odpowiedzialny za uczenie się), co pozwala na spowolnienie rozwoju choroby.
W leczeniu chorych na Alzheimera ważną rolę odgrywa psychoterapia i terapia zajęciowa, której celem jest wsparcie zdolności poznawczych chorych oraz podnoszenie jakości ich życia. W psychoterapii i terapii zajęciowej wykorzystywane są techniki wywołujące wspomnienia, utrwalające posiadane umiejętności, albo te nastawione na poprawę samopoczucia pacjentów. Popularną i dobrze zbadaną techniką stosowaną w psychoterapii osób z chorobą Alzheimera jest muzykoterapia.
Coraz więcej badań naukowych skupia się na zastosowaniu konopi w terapii Alzheimera. Przyjrzyjmy się, jakie właściwości lecznicze marihuany mogą przynosić korzyści osobom chorym na Alzheimera.
Medyczna marihuana w chorobie Alzheimera
Możliwości zastosowania medycznej marihuany w terapii pacjentów i pacjentek dotkniętych chorobą Alzheimera zostały opisane min. w raporcie z badań opublikowanym w Journal of Alzheimer Disease w 2014 roku. Według naukowców, fitokannabinoidy zmniejszają ilość peptydów beta-amyloidu w mózgach osób chorych oraz zapobiega ich łączeniu się i tworzeniu “zatorów”.
Zauważono także, że w mózgu chorych na Alzheimera dochodzi do nadmiernego pobudzenia i stanu zapalnego mikrogleju – komórki otaczającej zakończenia nerwowe. W dalszej konsekwencji prowadzi do nieprawidłowego gromadzenia się białek i zakłócenia komunikacji między neuronami. W tym kontekście korzyści może nieść przeciwzapalne działanie konopi, które omawialiśmy tutaj.
Dodatkowo, według autorów artykułu opublikowanego w Molecular Pharmaceutics, kannabinoidy konopne skutecznie stymulują produkcję acetylocholiny – działa podobnie do leków, które obecnie są stosowane u pacjentów, a przy tym wykazuje mniej działań niepożądanych.
Medyczna marihuana ma właściwości przeciwzapalne, uspokaja i poprawia nastrój oraz działa ochronnie na komórki układu nerwowego. Również to działanie konopi może nieść korzyści pacjentom i pacjentkom doświadczającym demencji.
Dodatkowo, medyczna marihuana może mieć działanie uspokajające, ułatwiać zasypianie i regulować cykl dobowy, poprawiać apetyt, ograniczać stres i niepokój. Wszystkie wspomniane właściwości są wartością dodaną dla osób chorujących na Alzheimera i mogą znacznie podnieść jakość ich życia.
